صفحه محصول - مبانی نظری و پیشینه هیجان­ خواهی

قسمتی از متن:

هیجان خواهی:

هیجان­خواهی صفت شخصیتی است که ابتدا توسط آیزنک[1]1توصیف شد. به نظر آیزنک فرد برون­گرا، علاقمند به تعامل اجتماعی است، دوستان فراوانی دارد، هیجان­طلب است و بصورت تکانشی عمل می­کند(آیزنگ 1991).

همچنین هیجان­خواهی، ویژگی­ای از رفتار انسانی است که با نیاز به احساس­های متفاوت و اشتیاق برای پذیرش خطرات جسمی و اجتماعی این تجارب، تعریف می­شود(ریو، جان مارشال2001).

زاکرمن و همکاران( به نقل از ابوالقاسمی، 1384) بین هیجان­خواهی با تمایلات جنایت­کارانه و رفتارهای ضد اجتماعی، پرخاشگری، بی انضباطی و تکانشگری ارتباط مثبت و معناداری بدست آورده­اند(ابوالقاسمی، 1384).

انسان­ها برای کسب انگیختگی مطلوب، انگیزه نیرومندی برای پردازش اطلاعات موجود در محیط دارند اگر تحریک کمتر از سطح بهینه باشد فرد خلق و خوی منفی را تجربه خواهد کرد زاکرمن(1975) مطالعات مختلفی روی محرومیت حسی انجام داده است. او دریافت افرادی که برای شرکت در آزمایش­های وی داوطلب شده بودند ویژگی­های مشترکی دارند. آن­ها بسیار کنجکاو بودند، دوست داشتند تجارب جدیدی داشته باشند و مشتاق بودند که خطراتی را برای کسب این تجارب بپذیرند، بیشتر آنها به خاطر تجربه چیزی که تا کنون تجربه نکرده بودند، در این آزمایش­ها شرکت می­کردند. زاکرمن در این فکر بود که آیا این افراد نوع شخصیت خاصی را که قابل اندازه­گیری باشد دارند. وی پس از صحبت کردن با آزمودنی­های خود، پرسشنامه­ای را ساخت که آن را مقیاس هیجان­خواهی نامید. افرادی که در این مقیاس نمرۀ بالایی می­گیرند، هیجان­خواهی بالا و آنهایی که نمرۀ پایین می­گیرند، هیجان­خواهی پایین یا اجتناب­کنندگان از هیجان نامیده می­شوند. براساس نظر زاکرمن، هیجان­خواهی ویژگی­ای است که با نیاز به احساس­های متفاوت، تازه، پیچیده و نیز تجارب متفاوت و اشتیاق برای پذیرش خطرات جسمی و اجتماعی این تجارب تعریف می­شود( فرانکن، رابرت 1384).

بایستی توجه داشت که یکی از عناصر کلیدی در هیجان­خواهی، تمایل به پذیرش خطرهاست. کارهای انجام شده روی رفتار اکتشافی نشان می­دهند وقتی که اکتشاف مستلزم خطر کردن باشد موجود زنده تمایلی به اکتشاف(جستجوی احساس­ها و تجارب جدید) کردن ندارد. خطرات موجب ترس می­شوند که با رفتار اکتشافی سازگاری ندارند. برخی از نظرات مربوط به رفتار اکتشافی نشان می­دهند که ترس موجب سطوح بالایی از انگیختگی می­شود. اگر موجودات زندهبرای افزایش انگیختگی به اکتشاف می­پردازند، منطقی به نظر می­رسد موجوداتی که ترس را تجربه می­کنند دست به اکتشاف نزنند، زیرا انگیختگی در آنها قبل از دست زدن به اکتشاف در سطح بهینه است. انگیختگی بالا، توجه به علائم وابسته به بقاء را معطوف می­سازد این نظریه با نظریۀ اکتشافی همخوانی ندارد. زاکرمن قادر بود افرادی را که برای اکتشاف کردن مایل به پذیرش خطر بودند، شناسایی کند(ریو، جان مارشال2001).

هیجان­خواهی نیز مانند برون­گرایی براساس توانایی برانگیختن قرار دارد. فردی که زیاد هیجان­خواه است، تحریک مغزی مداوم را ترجیح می­دهد، از کارهای یکنواخت خسته می­شود و همواره به دنبال آن است که از طریق تجارب مهیج، انگیختگی خود را به سطح بالاتری برساند. در مقابل، فردی که کم هیجان­خواه و یا هیجان­گریز است، تحریک مغزی کمتری را ترجیح می­دهد و کارهای یکنواخت را نسبتاً خوب تحمل می­کند. بطور کلی، ساختار هیجان­خواهی به مقدار تغییر و تنوعی مربوط می­شود که دستگاه عصبی مرکزی فرد نیاز دارد، بطوریکه هیجان­خواهان ترجیح می­دهند که فعالیت­های خود را پیوسته تغییر دهند، کانال­های تلویزیون را عوض کنند، مواد مخدر مصرفی خود را تغییر دهند، دوستان و شرکای جنسی خود را عوض کنند و مواردی از این قبیل(ریو، جان مارشال2001).