صفحه محصول - پرسشنامه شناسایی شاخص های چابکی و ارائه مدلی جهت ارزیابی زنجیره تامین چابک

پرسشنامه شناسایی شاخص های چابکی و ارائه مدلی جهت ارزیابی زنجیره تامین چابک (docx) 1 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 1 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

2273300-23431500 دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي دانشكده مدیریت ، گروه مدیریت صنعتی پايان نامه براي دريافت درجه كارشناسي ارشد(M.A) گرايش : تولید عنوان : پرسشنامه شناسایی شاخص های چابکی و ارائه مدلی جهت ارزیابی زنجیره تامین چابک با استفاده از تصمیم گیری چند معیاره فازی در شرکت صنعتی بهشهر استاد راهنما: دکتر علیرضا سلوکدار پژوهشگر: الهام اکبری 3-4- روش و ابزار جمع آوری اطلاعات به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از اطلاعات کتابخانه ای، مقالات فارسی و لاتین و سایت های اطلاعاتی شبکه جهانی اینترنت و همچنین استفاده از پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. بدین ترتیب که در ابتدای تحقیق از طریق مراجعه به کتابخانه ها، سایت ها و پایگاههای اطلاعاتی و همچنین از طریق مطالعه مقالات و تحقیقات انجام گرفته در خصوص زنجیره تامین چابک، مدل های مختلف زنجیره تامین چابک، ادبیات و پیشینه تحقیق گردآوری شده و سپس با استفاده از مدل های موجود استراتژیها، معیارها و زیرمعیارهای زنجیره تامین چابک شناسایی گردیده است.به منظور کسب اطمینان از اعتبار معیارها و زیر معیارهای ارائه شده در مدل تحقیق از پرسشنامه لیکرت و آزمون One sample-Test استفاده گردید و سپس با استفاده از درخت تصمیم، پرسشنامه دیگری که در پیوست 2 آمده است، برای ارزیابی و رتبه بندی زیر معیاره، معیارها و استراتژیهای مدل تحقیق طراحی گردید که در آن از سلسله مراتب چهار سطحی استفاده شد. پرسشنامه مذکور بر اساس مقایسات زوجی ساعتی طراحی و از تصمیم گیرندگان درخواست گردید تا مقایسات زوجی خود را در آن انجام دهند و در نهایت داده ها وزن دهی شده و رتبه بندی آنها انجام شد.این چهار سطح عبارتند از : سطح اول : سطح اول هدف یا انتخاب استراتژیهای پیاده سازی زنجیره تامین چابک سطح دوم : معیارهای اصلی موثر بر زنجیره تامین چابک سطح سوم : زیر معیارهای مربوط به معیارهای اصلی سطح چهارم : انتخاب گزینه مورد نظر مشخصات سطوح دوم، سوم و چهارم : سطح دوم: این سطح شامل معیارهای کلی استخراج شده از مطالعات کتابخانه ای و حاصل از جمع آوری اطلاعات بوده و شامل پنج معیار انعطاف پذیری توسعه محصول، انعطاف پذیری ساخت و تولید، انعطاف پذیری لجستیک، انعطاف پذیری فناوری اطلاعات و انعطاف پذیری تدارکات می باشد. انعطاف پذیری توسعه محصول : در این مدل انعطاف پذیری توسعه محصول به عنوان توانایی در توسعه محصولات متنوع و ارتقاء محصول به طریقی اثربخش از لحاظ هزینه و به موقع در جهت پاسخگویی به نیازهای مشتری یا بازار یا بهره برداری از فرصتهای بازار به گونه ای موثر تعریف شده است.با افزایش انعطاف پذیری توسعه محصول، سازمان می تواند به گونه ای بهتر و موثرتر به معرفی محصول مورد نیاز جهت برآوردن نیازهای متغیر مشتری بپردازد. انعطاف پذیری تولید و ساخت : انعطاف پذیری ساخت ، سیستم ساخت و تولید را برای پاسخگویی به تغییر تقاضا، طراحی محصول، فرایند تکنولوژی، تامین مواد و غیره توانا می سازد. سوافورد در مطالعات خود،انعطاف پذیری ساخت و تولید را، دامنه انتخابات متفاوت در دسترس و توانایی فرایند ساخت و تولید جهت اجرای موثر آنها که منجر به تولید محصولات با کیفیت در پاسخگویی به تغییرات ویژگی های محصول، تامین مواد و تقاضا و یا افزایش به کارگیری فرایندهای دارای تکنولوژی تعریف می کند. انعطاف پذیری لجستیک : از نظر سوافورد، انعطاف پذیری لجستیک، دسترسی به دامنه ای از انتخابات و توانایی جهت اجرای موثر آنها جهت انطباق فرایند کنترل جریان و ذخیره مواد، کالای نهایی، خدمات و اطلاعات مرتبط از مبدا تا مقصد در پاسخ به شرایط محیط بازار در حال تغییر است. اگر سازمانی انعطاف پذیری لجستیک بالایی داشته باشد، از طریق توجه به تحویل کالا می تواند در سطح بهتری در برابر نیازهای مشتری پاسخگو باشد. انعطاف پذیری فناوری اطلاعات : سوافورد در مقاله خود انعطاف پذیری فناوری اطلاعات را توانایی سیستم فناوری اطلاعات جامع یک سازمان جهت انطباق پیدا کردن و حمایت از نیازمندیهای متغیر کسب وکار نسبت به ابعاد انعطاف پذیر شامل توسعه محصول، تدارکات، ساخت وتولید و لجستیک به خوبی سایر اهداف استراتژیک، بیان می کند. انعطاف پذیری تدارکات : انعطاف پذیری تدارکات ، توانایی تغییر تصمیمات تدارکات در جهت بهینه سازی اثرات تغییر مورد نیاز را اندازه گیری می کند.هم چنین به پاسخگویی سریع در شرایط نا مطمئن کمک کرده و آن را تسهیل می بخشد.بنابراین انعطاف پذیری تدارکات تاثیر مثبتی بر انعطاف پذیری ساخت خواهد داشت.(گوتا و سامرز،1992) سوافورد انعطاف پذیری تدارکات را در دسترس بودن طیف وسیعی از گزینه ها و توانایی فرایند خرید در بهره برداری به موقع و به طریق اثربخش در هزینه نسبت به تغییرات ونیازمندیهای مواد اولیه می داند که نتیجه آن بهبود پاسخگویی و افزایش رضایت مشتری است. سطح سوم: شامل زیر معیارهای مربوط به معیارهای کلی است که از طریق مطالعات کتابخانه ای و با استفاده از پرسشنامه الف و آزمون One sample-Test در نرم افزار Spss معیارهای مورد نظر استخراج و مورد بررسی قرار گرفتند.این زیر معیارها عبارتند از: توانایی کاهش زمان چرخه توسعه محصول توانایی طراحی محصولات متعدد درصد دارایی ها با امکان استفاده مجدد توانایی تغییر ترکیب محصول سرعت در تولید محصولات جدید تعداد روشهای موجود در جهت افزایش ظرفیت تعداد تامین کنندگان توانا برای هر ماده و در هر دوره نفوذ پذیری بر عملکرد تامین کننده سرعت آغاز همکاری با یک تامین کننده جدید درصد زنجیره تامین که مستقیما توسط IT حمایت می شود توانایی ITجهت انطباق در حمایت از کانال های توزیع تعداد روشهای موجود در سیستمهای IT جهت تجزیه و تحلیل محیط رقابتی و کشف تغییرات توانایی در اضافه یا حذف نمودن کانال های تحویل توانایی تغییر ظرفیت کلی شبکه لجستیک تعداد انبارهای موجود برای ذخیره سطح چهارم: انتخاب موثرترین استراتژی پیاده سازی زنجیره تامین چابک در سطح چهارم درخت تصمیم قرار می گیرد.این استراتژی ها عبارتند از: یکپارچه سازی در فرایند : یکپارچه سازی در فرایند شامل برنامه ریزی مشارکتی، دسترسی به اطلاعات و دانش از طریق اینترنت و اطلاعات برای همگان در هر زمانی به روز شود، داده های مرتبط با فروش لحظه ای، پاسخگویی کارا به مشتری، قابلیتهای داده کاوی، اعتقادات و اهداف مشترک، میزان هماهنگی بالا، تاکید بر برون سپاری، تبادلات بدون استفاده از کاغذ، نسل جدید نرم افزارهای تحت شبکه است. به عنوان مبنای زنجیره تامین، یکپارچگی فرایند به معنای آن است که زنجیره تامین اتحادی از اعضای بهم مرتبط در یک شبکه است. یکپارچه سازی شبکه : یکپارچه سازی شبکه شامل تعهد مدیریت ارشد به اقدامات چابک، تصمیم گیری غیر متمرکز، تاکید بر شایستگی های اصلی، اهداف و معیارهای مبتنی بر اعتماد، روابط مبتنی بر اعتماد مدیریت روابط مشارکتی : این استراتژی زنجیره تامین جهت جذب خریداران و تامین کنندگان برای کار به صورت مشارکتی، توسعه محصول به طور مشارکتی و تسهیم اطلاعات است. یکپارچه سازی اطلاعات : به عنوان زیر ساختی از زنجیره تامین، شامل توانایی جهت استفاده تکنولوژی اطلاعاتی در تسهیم داده ها بین خریداران و تامین کنندگان است.بنابراین به طور موثر یک زنجیره تامین مجازی ایجاد می کند. ارتقاء مشتری و بازار : به عنوان استراتژی زنجیره تامین، ارتقاء مشتری و بازار شامل توانایی جهت شناسایی و پاسخگویی سریع به نیازمندیهای واقعی مشتری می باشد.هم چنین جهت ماهر شدن در تغییر و عدم اطمینان است. معرفی سریع محصول جدید، پاسخگویی به تقاضای واقعی، تقاضا برای محصولات سفارشی، حفظ و افزایش سطح روابط مشتری، معیارهای مشتری محوری، بهبود کیفیت، کاهش هزینه ها، افزایش فراوانی، بهبود محصول از عوامل موثر در ارتقا بازار و مشتری هستند. با توجه به معیارهای مدل تحقیق بر اساس مدل سوافورد، در اختیار خبرگان قرار گرفت و اهمیت معیارها طی پرسشنامه پیوست 1 مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از اینکه عوامل موثر بر زنجیره تامین چابک شناسایی شدند، با دسته بندی آنها در گروه معیارها و زیر معیارها، درخت تصمیم ترسیم گردید و در نهایت با استفاده از درخت تصمیم نهایی، پرسشنامه مقایسات زوجی تهیه شد. برای محاسبه وزن نهایی هر یک از زیر شاخص ها، که نشان دهنده اهمیت هر زیر شاخص بر اساس نظر خبرگان است، از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی(FAHP) استفاده شده است. 3-5- روش تجزیه وتحلیل روش تصمیم گیری با شاخص های چندگانه در مواقعی کاربرد دارد که گزینه ها از قبل تعیین شده باشند و هدف انتخاب یکی از گزینه های موجود از طریق مقایسه آنها در حضور شاخص های متعدد تاثیر گذار بر ارجحیت گزینه ها باشد.در بین روش های گوناگونی که در حوزه تصمیم گیری با شاخص های چندگانه وجود دارد، روش AHP فازی برای این تحقیق انتخاب شد. این روش توسط ساعتی معرفی شد. این روش به عنوان یکی از روشهای تصمیم گیری چندمعیاره به صورت گسترده در بسیاری از فرایندهای تصمیم گیری بکار رفته است. در این پایان نامه موثر بودن شاخص ها و زیرشاخص های مدل تحقیق از روش آزمون T-student اثبات و سپس شاخص ها و پنج استراتژی پیاده سازی زنجیره تامین چابک با استفاده از AHP فازی رتبه بندی گردید.در این مطالعه به طور کلی روش تجزیه و تحلیل داده ها را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد: استفاده از روش آزمون استنباطی T-Student جهت تعیین و شناسایی عوامل و شاخص های موثر با استفاده از ابزار نرم افزاری Spss استفاده از روش FAHP برای ارزیابی و اولویت بندی شاخص های مرتبط با موضوع مورد نظر و هم چنین اولویت بندی استراتژیهای پیاده سازی زنجیره تامین چابک 3-6- مراحل اجرایی تحقیق مراحل اجرایی این تحقیق به اختصار در شکل 3-1 نشان داده شده و سپس در مراحل مختلف و به تفصیل توضیح داده شده است. 828856346773500 شکل 3-1 نمودار اجرایی تحقیق شناسایی معیارهای مهم با استفاده از روش کتابخانه ای و جمع آوری نظرات خبرگان با کمک پرسشنامه لیکرت: در این مرحله پس از شناسایی شاخص ها معیارها و زیرمعیارهای موثر بر مساله اولویت بندی استراتژ های پیاده سازی زنجیره تامین چابک در قالب پنج معیار، پانزده زیرمعیار و پنج گزینه، که از بررسی و مرور ادبیات و نیز نظرات خبرگان آگاه در این مسئله بدست آمده پرسشنامه شماره 1 به خبرگان ارائه گردید و از خبرگان خواسته شد تا نظر خود را در مورد عوامل ارائه دهند. آزمون نظرات خبرگان به روش آزمون T-Student و تایید معیارها آزمون فرضیات با استفاده از نظرات خبرگان در پرسشنامه شماره 1 و براساس آزمون آماری T-Student ، انجام گرفت که نتایج حاصل پنج معیار اصلی و پانزده زیرمعیار را در بر داشتند و در پنج گزینه که استراتژی های مورد نظر می باشد، مورد بررسی قرار گرفت. تهیه سطوح سلسله مراتب معیارها و زیر معیارها و گزینه ها به همراه کدگذاری بعد از یافتن معیارها، زیر معیارها و گزینه های موثر سطوح سلسله مراتبی بدست آمده و کدگذاری می گردند که در جدول 3-1 نشان داده شده است. جدول 3-1جدول شناسایی معیارها، زیر معیارها و گزینه ها سطح اولهدفکد معیارسطح دوممعیارهسطح سوم زیرمعیارهاکد زیر معیارسطح چهارم گزینه هاکد گزینه هاارزیابی و اولویت بندی استراتژی های زنجیره تامین چابکAانعطاف پذیری توسعه محصولA1A2A3یکپارچه سازی فرایندAH1Bانعطاف پذیری ساخت و تولیدB1B2B3ارتقا مشتری و بازارBH2Cانعطاف پذیری فناوری اطلاعاتC1C2C3یکپارچه سازی اطلاعاتCH3Dانعطاف پذیری لجستیکD1D2D3یکپارچه سازی شبکهDH4Eانعطاف پذیری تدارکاتE1E2E3مدیریت مشارکتیEH5 ایجاد مدل درخت سلسله مراتبی پس از شناخت معیارها و زیر معیارها و ابزارهای موثر ایجاد پرسشنامه AHP فازی با توجه به مقیاس های کلامی مقیاس فازی مثلثی 9 تایی براساس مقیاس ساعتی توسط تسفاماریام و صدیق پیشنهاد شده است.در این مقیاس، پس از جمع آوری پاسخ های خبرگان در مقیاسی 9 تایی و در قالب پاره ای از گویه های زبانی، لازم است پاسخ های مذکور به مقیاسی با قابلیت تجزیه و تحلیل پاسخ ها برده شوند زیرا انجام عملیات ریاضی بر روی متغیرهای بیانی کیفی غیرممکن است.بنابراین متغیرهای بیانی باید به مقیاس فازی تبدیل شوند.استفاده از مقیاس های فازی مثلثی به بهتر شدن فرایند تصمیم گیری کمک می کند.جدول 3-2 اعداد فازی متناظر مقیاس های کلامی که از تحقیق تسفاماریام و صدیق گرفته شده است را نشان میدهد: جدول 3-2 اعداد فازی متناظر مقیاس کلامی متغیر زبانیعدد فازیمقیاس عدد فازی مربوطهیکسان1(1،1،1)بینابین2(1،2،3)اندکی مهم تر3(2،3،4)بینابین4(3،4،5)مهم تر5(4،5،6)بینابین6(5،6،7)بسیار مهم تر7(6،7،8)بینابین8(7،8،9)اکیدا مهم تر9(9،9،9) جمع آوری نظرات خبرگان در قالب اعداد فازی و تشکیل جداول مقایسه زوجی فازی و تجمیع نظرات یک عدد فازی مثلثی، به شکل (i,m,u) نشان داده می شود.پارامترهایi,m,u به ترتیب بیانگر کمترین ارزش ممکن، بیشترین ارزش محتمل و بیشترین ارزش ممکن می باشند. aij =lij , mij , uij= aij-1 =1uij , 1mij ,1uij(3-1) I,j=1,2,…,n and i≠j هر عدد فازی مثلثی دارای تابع عضویتی مطابق آنچه در بالا آمده است میباشد.ماتریس مقایسه زوجی فازی در این رابطه آمده است. x-1m-1 1≪x≪mu-xu-m m≪x≪u0 , otherwise(3-2) در این پژوهش، برای پیشگیری از ابهام ناشی از عدم قطعیت در تصمیم های انسانی، در هر سه مرحله از اعداد فازی مثلثی 1، 3، 5، 7، 9 برای نشان دادن نتایج مقایسه زوجی در AHP استفاده می شود.یک عدد فازی مثلثی که با (i,m,u)= A نشان داده می شود(l≪m≪u) دارای تابع زیر است که در جدول 3-3 نشان داده شده است: جدول 3-3 تابع تعلق انتخاب شده برای اعداد فازی Fuzzy numbersFuzzy numbersLinguistic variabbles(0, 0, 0.2)(0, 0.2, 0.4)(0.2, 0.4, 0.6)(0.4, 0.6, 0.8)(0.6, 0.8, 1)(0.8, 1, 1)Very low (VL)Low(L)Medium(M)High(H)Very high(VH)Exellent(E) محاسبه بررسی نرخ سازگاری مراحل محاسبه نرخ سازگاری عبارتند از: انجام مقایسات زوجی فازی میان همه معیارها انجام مقایسه زوجی فازی بین گزینه ها با توجه به هر معیار بررسی سازگاری مقایسات زوجی پیش از تجمیع نظرات هر فرد خبره در خصوص مقایسات زوجی ، می بایست حتما از سازگاری نظرات افراد مطمئن شد.اما بررسی سازگاری جداول مقایسات زوجی فازی به سادگی بررسی سازگاری جداول قطعی نیست.برای رفع این مشکل اگر A =aij ماتریس مقایسه زوجی با اعداد فازی مثلثی A=(l,m,u) باشد، کافیست ماتریس A=(M) تشکیل و سازگاری آن بررسی شود.اگر A سازگار باشد، آنگاه A نیز سازگار خواهد بود. اما هنگامی که ماتریس تصمیم گیری کاملا سازگار نیست شاخص سازگاری ماتریس مقایسات زوجی، پس از تشکیل مقادیر میانی جداول و محاسبه بزرگترین مقدار ویژه λmax از رابطه زیر به دست می آید: CI=λmax-nn-1(3-3) در صورتی که ماتریس مورد بررسی کاملا سازگار باشد λmax=n خواهد بود.هرچه ماتریس نزدیک به حالت کاملا سازگار باشد، مقدار λmax به n یعنی تعداد عواملی که با یکدیگر مقایسه می شوند، نزدیکتر خواهد بود.شاخص سازگاری، میزان سازگاری ماتریس تصمیم گیری را نشان می دهد.همانطور که مشاهده می کنید، این شاخص به n وابسته است برای مستقل نمودن این شاخص از n ، آنرا بر شاخص دیگری که شاخص تصادفی R.I نام دارد، تقسیم می نماییم.این شاخص از میانگین شاخص سازگاری ماتریس های تصمیم گیری که به صورت تصادفی تولید شده اند، بدست می آید.جدول 3-4 مقادیر R.I را به ازای مقادیر مختلف نشان می دهد. شاخص جدید را نرخ سازگاری C.R می نامیم و رابطه توسط ساعتی 1980 در ادامه آمده است: CR=CIRI (3-4) جدول 3-4 شاخص ناسازگاری تصادفی 10987654321Number of criteria1.491.451.411.321.241.120.90.5800RI پس از محاسبه نرخ سازگاری، نظرات جمع آوری می گردد. جمع آوری نتایج حاصل از انجام محاسبات AHP فازی و نتیجه گیری نهایی 3-7- روایی و اعتبار ابزار تحقیق 3-7-1- تعیین اعتبار(روایی) مفهوم اعتبار به این پرسش پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد.بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت. برای تعیین اعتبار پرسشنامه روشهای متعددی وجود دارد که یکی از این روش ها اعتبار محتوا می باشد.اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده می شود.اعتبار محتوای یک ابزار اندازه گیری به سوالات تشکیل دهنده آن بستگی دارد.اگر سوالات پرسشنامه معرف ویژگی ها و مهارتهای باشد که محقق قصد اندازه گیری آنها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است.برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سوالات تشکیل دهنده ابزار اندازه گیری معرف قسمتهای محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا، ویژگی ساختاری ابزار اندازه گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می شود.اعتبار محتوای یک آزمون معمولا توسط افرادی در موضوع مورد مطالعه تعیین می شود.اعتبار محتوای این پرسشنامه توسط مشاوران و مدیران شرکت صنعتی بهشهر مورد تایید قرار گرفته است و از اعتبار لازم برخوردار می باشد. 3-7-2- تعیین پایایی قابلیت اعتماد یا پایایی یکی از ویژگیهای فنی ابزار اندازه گیری است.مفهوم یاد شده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست می دهد. دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر(عدم ارتباط) تا 1+ (ارتباط کامل) است.ضریب قابلیت اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات و یا ویژگی های متغیر و موقتی آن را می سنجد. از جمله روش های قابل اشاره برای محاسبه قابلیت اعتماد موارد زیر می باشند: اجرای دوباره آزمودن(روش بازآزمایی) روش موازی(همتا) روش تصنیف(دو نیم کردن) روش کودر- ریچاردسون روش آلفای کرونباخ در این تحقیق به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است.این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کند به کار می رود.برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیر مجموعه سوالات پرسشنامه و واریانس کل را محاسبه کرد.سپس با استفاده از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه می کنیم. rα=JJ-11-j=1nS²jS²(3-5) که در آن : J =تعداد زیر مجموعه های سوال های پرسشنامه یا آزمون واریانس زیر آزمون J ام = S²j S² = واریانس کل پرسشنامه یا آزمون Reliability StatisticsCronbach's AlphaN of Items.72120 به منظور اندازه گیری قابلیت اعتماد، از روش آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزار Spss استفاده شده است که این میزان برای تعیین پایایی بدست آمده 0.721 است که نشان می دهد پرسشنامه مورد نظر از پایایی مورد قبولی برخوردار است. جدول 3-5 نتیجه آلفای کرونباخ 3-8- تشریح متدولوژی تحقیق با توجه به آنچه تاکنون ذکر شد در این تحقیق از آزمون T-Student جهت تایید موثر بودن معیارها و زیر معیارها و روش FAHP یا همان تحلیل سلسله مراتبی فازی برای رتبه بندی هدف مورد نظر استفاده می شود.روش FAHP یکی از پرکاربرد ترین تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره است که در عین سادگی از دقت بالایی برخوردار است.پس از محاسبه نتایج از روش AHP به بررسی نتایج مورد نظر می پردازیم.برتری روش AHP به روش های دیگر مشابه، نظیر Pro Methee سادگی در کاربرد و به نسبت روش Electre امکان و قابلیت رتبه بندی کامل گزینه هاست. در این بخش ابتدا با آزمون T-Student آشنا میشویم و سپس گذری اجمالی بر اعداد فازی مثلثی و تکنیک AHP و محاسبات مربوط به آن خواهیم داشت و در نهایت با توجه به مدل مفهومی تحقیق، گامهای انجام تحقیق را مورد بررسی قرار می دهیم. 3-8-1- آزمون T-Student    در حالت کلی برای آزمودن این  فرضیه که آیا میانگین یک نمونه با میانگین اصلی خود؛ یعنی میانگین جامعه هم خوانی دارد یا خیر در حالتی که انحراف معیار جامعه مجهول باشد از آزمون تک نمونه ای t-student استفاده می کنند. فرض بر این است که توزیع جامعه همواره نرمال باشد، معمولا آزمون t تک نمونه ای را هنگامی به کار می گیرند که تعداد نمونه ها کمتر از30 و واریانس جامعه نامعلوم باشد. آماره این آزمون به صورت زیر می باشد: t=Xn-µSnn (3-6) که در آن: Sn2=1n-1i=1n(Xi-Xn)2 (3-7) در این آزمون، میانگین یک جامعه با یک مقدار ثابت مقایسه می شود. فرض صفر و فرض مقابل به صورت زیر تعریف می شود: فرض صفر: میانگین جامعه کوچکتر و مساوی مقدار آزمون است. فرض مقابل: میانگین جامعه بزرگتر از مقدار آزمون است. این آزمون، برای آزمون فرضیه های توصیفی استفاده می شود. بدین منظور از طیف لیکرت ۵ گزینه ای استفاده کرده و را می سنجد. در فرض صفر، میانگین جامعه را کمتر مساوی یک عدد فرضی در نظر می گیرد. چنانچه سطح معنی داری کم تر از سطح خطا باشد، فرض صفر رد می شود. برای دریافتن این موضوع که میانگین جامعه بالاتر از مقدار آزمون شده و یا پایین تر از آن است، باید به حد بالا و حد پایین موجود در خروجی نرم افزار توجه نمود . در آزمون T یک نمونه ای، چنانچه حد بالا و حد پایین هر دو مثبت باشند، بدین معنی است که میانگین جامعه در مورد آن متغیر بیش تر از مقدار مورد آزمون می باشد.همچنین چنانچه اولی مثبت و دومی منفی باشد، میانگین جامعه تقریبا مقدار آزمون است.هم چنین منفی بودن این دو مقدار، بدین معنی است که میانگین متغیر مورد نظر در جامعه کم تر از مقدار آزمون است. 3-8-2- اعداد فازی مثلثی عدد فازی مثلثی که نوع بخصوصی از عدد فازی ذوزنقه ای است که در کاربردهای فازی بسیار مشهور است.عدد فازی مثلثی a عددی است با تابع عضویت (X) ₐµ روی R به صورت رابطه زیر تعریف می گردد: Xₐµ= X-LM-L L≪X≪M 1 X=M X-LM-U M≪X≪U (3-8) در رابطه بالا L,U بازه تکیه گاه و DM,1 نقطه راس هستند. یک عدد فازی مثلثی با سه عدد M,L,U و تابع عضویت (X) ₐµ در شکل 3-2 نشان داده شده است. شکل 3-2 نمایش عددی فازی مثلثی به صورت سه مولفه ای به طوری که AL را پای چپ و Au را پای راست اعداد فازی مثلثی می گویند. با توجه به اینکه کارشناسان و تصمیم گیرندگان دارای ادراکات مختلفی نسبت به هر یک از شاخص ها و معیارهای کیفی هستند، قطعا امتیازاتی که هر کدام میدهند متفاوت با دیگری است.روش ها یا به عبارتی بهتر، عملگرهای متعددی(میانگین، میانه، حداقل، حداکثر و عملگرهای ترکیبی) برای تجمیع ارزیابی های فازی تصمیم گیرندگان پیشنهاد شده است.از آنجایی که عملگر میانگین عمومی تر از سایر عملکرهاست، در مدل ارائه شده از این عملگر استفاده شده است.از این رو، برای دستیابی به یک ارزش کلی برای هر شاخص یا معیار اقدام به محاسبه میانگین نظرات فازی افراد گردیده است.با فرض اینکه Eij یک عدد فازی مثلثی باشد، میانگین اعداد فازی مثلثی از فرمول زیر بدست می آید: f(x)=(1m)R(Eij1 +Eij2 +…+Eijm ) (3-9) شکل سه تایی عد فازی مثلثی Eij عبارت است از : Eij =(LEij ,MEij,UEij )(3-10) طبق عملیات جبری مجاز بر روی اعداد فازی، میانگین عدد فازی Eij می تواند به صورت زیر محاسبه گردد: LEij =k=1mLEijkm (3-11) MEij =k=1mMEijkm (3-12) UEij =k=1mUEijkm ( 3-13 ) به این ترتیب با یکپارچه سازی نظرات کارشناسان، یک عدد فازی به دست می آید که حاصل میانگین نظرات تصمیم گیرندگان است. 3-8-3- فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) فازی فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای نخستین بار در سال 1980 توسط ساعتی پیشنهاد شد.این روش مانند آنچه در مغز انسان انجام میشود به تجزیه و تحلیل مسائل می پردازد.تحلیل سلسله مراتبی تصمیم گیرندگان را قادر می سازد اثرات متقابل همزمان بسیاری از وضعیتهای پیچیده و نامعین را تعیین کنند.این فرایند، تصمیم گیرندگان را یاری می دهد تا اولویتها را براساس اهداف، دانش و تجربه خود تنظیم نمایند به نحوی که احساسات و قضاوتهای خود را بطور کامل در نظر بگیرند.برای حل مسائل تصمیم گیری از طریق AHP باید مساله را به دقت و همراه با جزئیات، تعریف و تبیین کرد و جزئیات آن را به صورت ساختار سلسله مراتبی ترسیم نمود.با وجود قابلیتهای فراوان این روش در حل مسائل، روش AHP به منظور رتبه بندی ترجیحات، از ماتریس زوجی استفاده می کند که داده های ورودی آن قطعی بوده و در مواردی که داده های ورودی با نوعی ابهام یا عدم قطعیت روبرو باشد نمی توان از این روش جهت حصول نتایج مطلوب استفاده نمود.برای رفع این مشکل پروفسور لطفی عسگرزاده (1965) تئوری فازی را در ارتباط با عدم قطعیت ناشی از ابهام مطرح کرد.مهمترین قابلیت مجموعه توانایی آن در نشان دادن داده های مهم و نامشخص است. تکنیک AHP فازی از جمله تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره MADMمی باشد و دارای این مزیت اند که می توانند گزینه های مختلف را با توجه به معیارهای متنوعی که واحدهای یکسانی ندارند، ارزیابی کنند.این مزیت مهمی نسبت به روش های سنتی است که همه معیارها باید به واحدهای یکسانی تبدیل شوند. اگرچه روش AHP دانش خبرگان را در نظر می گیرد، اما روش سنتی AHP در واقع بطور کامل نظرات افراد و ریسک آنها را منعکس نمی کند.در محیط تصمیم گیری روش AHP ، اطلاعات ورودی و روابط میان معیارها و آلترناتیوها غیرمنطقی و مبهم هستند.به منظور بهبود این معایب محققان کاربرد منطق فازی را در روش AHP پیشنهاد داده اند.بنابراین توسعه روش AHP، AHP فازی نامیده می شود . نسخه فازی شده تکنیک AHP در برگیرنده موقعیت هایی است که مبهم اند یا به درستی تعریف نشده اند.روش های AHP فازی زیادی به وسیله افراد مختلف پیشنهاد شده است که این روش ها رویکردهای سیستماتیکی برای انتخاب گزینه با استفاده از مفهوم تئوری مجموعه های فازی و تجزیه و تحلیل ساختار سلسله مراتبی هستند. به منزله یک روش تحلیلی، ساعتی در سال 1980، مجموعه های فازی را با روش تحلیل سلسله مراتبی ترکیب کرد تا یک روش مناسب برای حل مسائل تصمیم گیری چند شاخصه را ارائه دهد.بنابراین AHPفازی به عنوان بسطی برای AHP در حل مسائل سلسله مراتبی فازی ارائه شد. ونلاهوون و پتریچ (1983) اعداد فازی مثلثی را بر اساس عملیات برداری به منظور بیان نظرات تصمیم گیرنده برای آلترناتیوها نسبت به هر معیار معرفی کردند.چانگ (1996) اعداد فازی مثلثی را به عنوان یک رویکرد جدید در AHP فازی معرفی نمود.این رویکرد از اعداد فازی مثلثی برای مقایسات زوجی در AHP فازی استفاده می کند.سپس زو و همکاران (1999) در مورد تحلیل توسعه این روش و کاربردهای آن بحث نمودند.آنها تئوری اعداد فازی مثلثی را اثبات نموده و فرمولاسیون مقایسه اعداد فازی مثلثی را بهبود بخشیدند. روش AHP فازی در بسیاری از مسائل ارزیابی و و انتخاب به کار رفته است. بسیاری از محققان روش AHP فازی را برای ارزیابی و انتخاب به کار برده اند.در زیر مراحل رتبه بندی به کمک تکنیک FAHP را بصورت زیر مطرح گردیده است: مرحله اول- ترسیم درخت تصمیم گیری: در این مرحله بایستی درخت تصمیم گیری که در آن سطوح که در آن سطوح سه گانه هدف، معیارها و گزینه ها موجود می باشد، ترسیم شود. مرحله دوم- انجام مقایسات زوجی: در این مرحله باید علاوه بر مقایسه متقابل متغیرهای تایید شده، هریک از صنایع براساس هر متغیر نسبت به هم مقایسه شود.از آنجایی که جدول مقایسه زوجی بایستی به وسیله اعداد مثلثی فازی تکمیل شود تا از طریق تحلیل سلسله مراتبی فازی قابل حل باشد، این جدول نیز بایستی به وسیله عدد فازی M(l,m,u) تکمیل گردد.اما از آنجایی که گردآوری این اطلاعات بسیار مشکل می باشد، می توان از طیف صفر تا 10 در تکمیل این جداول استفاده کرد.در ضمن هر یک از این اعداد معرف یک عدد مثلثی یا ذوزنقه ای می باشد که پس از تکمیل جداول به صورت اعداد بایستی به اعداد فازی تبدیل شوند.همچنین از آنجایی که تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی مطرح شده در این تحقیق فقط از اعداد مثلثی فازی استفاده می کند، پس بایستی اعداد ذوزنقه ای را نیز به مثلثی تبدیل نمود.جدول 3-6 اعداد فازی معادل با متغیرهای زبانی را نشان می دهد. جدول 3-6 اعداد فازی معادل با متغیر های فازی متغیر زبانیبسیار کمکمکم و بیشمتوسطکم و بیش زیادزیادبسیار زیادنوع عدد فازیذوزنقه ایمثلثیذوزنقه ایمثلثیذوزنقه ایمثلثیذوزنقه ایعدد فازی(0.2و0.1و0و0)(0.3و0.2و2و0)(0.5و0.4و0.3و0.2)(0.6و0.5و0.4و0)(0.8و0.7و0.6و0.5)(0.9و0.8و0.7و0)(1و1و0.9و0.8)عدد مثلثی فازی(0.2و0.05و0)(0.3و0.2و0.2)(0.5و0.35و0.2)(0.6و0.5و0.4)(0.8و0.65و0.5÷)(0.9و0.8و0.7)(1و0.95و0.8) مرحله سوم- انجام محاسبات در FAHP در این مرحله با استفاده از تعاریف مطرح شده در قسمت های قبل، ضرایب هر یک از ماتریس های مقایسات زوجی محاسبه می شود. برای این منظور فرمول های مورد نیاز در این مرحله به ترتیب زیر خواهد بود: بعد از جمع آوری نظرات خبرگان باید این نظرات در قالب اعداد فازی تشکیل شود تا فرایند محاسبه انجام گردد. برای این منظور فرمول های مورد نیاز در این مرحله به ترتیب زیر خواهد بود. lij=k=1klijk1k(3-14) mij=k=1kmijk1k(3-15) uij=k=1kuijk1k(3-16) در این مرحله ماتریس مقایسات زوجی به صورت زیر بدست می آید: 1,1,1la12,ma12,ua12 …la1n,ma1n,ua1n 1la12,1ma12,1ua121,1,1…la2n,ma2n,ua2n ⋮⋮⋮⋮1la1n,1ma1n,1ua1n1la2n,1ma2n,1ua2n…1,1,1 برای هریک از سطرهای مقایسه های زوجی، مقدار si ، که خود عدد فازی مثلثی است، به صورت زیر محاسبه می شود(اصغرپور،1387): si=j=1nMgii⊗j=1ni=1mMgij-1 (3-17) که j , i به ترتیب نشان دهنده گزینه ها و شاخصها هستند.در روش مذکور، پس از محاسبهsi ها، باید درجه بزرگی آنها نسبت به هم بدست آید.به طور کلی اگرS1 و S2 دو عدد فازی مثلثی باشند، درجه بزرگی S1 برS2 ، که با VS1 ≫S2 نشان داده می شود، به صورت زیر تعریف می گردد: VS1 ≫S2 =1 if : m1 ≫ m2 VS1 ≫S2 =hgt M1 ∩ M2 otherwise (3-18) هم چنین داریم : hgtM1 ∩ M2 =l2- u1m1-u1-(m2-l2) (3-19) به عبارت دیگر : V(S1≫S2 ) =1 m1≥m2 l2-u1(m1-u1)-(m2-l2) m1